Modern Tarımın Temsilcisi: A.B.D. – Hollanda

Modern Tarımın Temsilcisi: A.B.D. – Hollanda

Coğrafya TR 20 Mayıs 2010

Amerika Birleşik Devletleri
BAŞŞEHRİ: Washington
NÜFUSU: 252.063.000 (1991)
YÜZÖLÇÜMÜ: 9.363.123 km2
RESMİ DİLİ: İngilizce
DİNİ: Hıristiyanlık
PARA BİRİMİ: Amerikan Doları Ormanları, çölleri, dağları, yüksek düzlükleri ve verimli ovaları ile detaylı özellikleri tespit edilen dünyanın en büyük ülkelerinden biri. Kıta üstünde tespit edilen ABD, doğuda Atlas Okyanusundan batıda Büyük Okyanus'a kadar 4.500 km genişliğindedir. Kuzey sınırını Kanada, güneyini ise Meksika körfezi çevirmektedir. Saatte 96 km süratle giden bir tren, ülkenin bir ucundan öbür ucuna 48 saatten çok bir vakitte varabilir. Alaska ve Hawai'yi de amacıylae alan ABD'nin 9 milyon kilometrekareden çok yüzölçümü vardır. Alaska, Kanada'nın kuzeybatısındadır. Hawai ise, Büyük Okyanusda olup, kıta üstündeki ABD'nden 3.200 kilometre uzaklıktadır. Alaska 50 eyaletin içersinde yüzölçümü en çok olanıdır. Ülkenin güney doğrultusunda tespit edilen Teksas ikinci gelmektedir. Teksas başlı başına Fransa'dan büyüktür. Alaska ise Teksas'tan iki kat daha geniştir. Tarihi 12 Ekim 1492'de Kristof Kolomb Amerika kıt'asını keşfettikten sonra ilk olarak İngilizler 1607'de Virgina'da Jamestown'a yerleştiler.

Amerika Birleşik Devletleri

Büyük ekonomik fırsatlar, dini ve siyasi istiklal haberlerinin çekiciliği ile bir çok ülkeden göçmenler giderek Birleşik Amerika'ya akın ettiler. Göçler en çok 1880-1914 seneları arasında oldu. 1820 ile 1973 seneları arasında ABD 46 milyondan çok göçmen kabul etmiştir. Bunların fazlası Avrupa'dan olmakla beraber, Latin Amerika, Asya, Afrika, Avustralya ve Kanada'dan da çok mikdarda gelenler oldu. Bugün Kuzey Amerika'nın ilk yerlileri olan Kızılderililerden 1.360.000'e yakın bir nüfus kalmıştır (1987). Bunların fazlası batıda yaşamakla beraber, güney, kuzey, orta bölgelerde de Kızılderili vardır. 300'den çok birbirisinden ayrı Kızılderili kabilesinden en büyüğü, güneybatıdaki 'Navaho' kabilesidir. On yedinci yüzsene başında kızılderili nüfusu Avrupa'nın o tarihteki nüfusundan çok idi. Ancak bu ulus soy kırımına tabi tutuldu. Zenciler Amerika'ya evvelce Afrika'dan köle olarak getirilmiştir. Abraham Lincoln'un 1863'teki Kölelerin Azad Edilmesi Bildirisi ile şunların hür oldukları, 1865'te Amerikan Anayasası'ndaki on üçüncü değişiklığın onaylanması ile kabul edildi. Bunların torunları şimdi nüfusun aşağı yukarı % 12'sini meydana getirirler. Zenciler ülkenin her yönüne dağılmışlardır. Chicago kentinde zenci nüfusu bugün 1940'takinin üç katı aşağı yukarı olarak iki milyondur. Zenci nüfusun en çok bulunduğu yer New York eyaletidir. 20 senede bir milyona yakın bir artışla 2.402.000 olmuştur. Avrupalıların göçleri sonucunda Amerika'da detaylı koloniler kuruldu. 4 Temmuz 1776'da 13 Amerikan kolonisi İstiklal Beyannamesini imzaladılar. İngilizlerle oluşturulan bağımsızlık savaşlarını kazanarak istiklallerini kazandılar. Böylece ABD kurulmuş oldu. 1787'de ilk Anayasası hazırlandı ve George Washington ilk Cumhurdiğernı seçildi. Önceleri Philadelphia'da tespit edilen federal başkent 1801'de Washington'a nakledildi. 1803'de Leousinia Fransa'dan, 1801'de Florida İspanya'dan satın alınarak ABD topraklarına katıldı. 1860'da kölelik konusu ile alakalıki anlaşmazlıklar sonucunda Güney Carolina ve altı güney eyaleti berabern ayrıldı ve şunlar Amerika Konfedere Eyaletlerini kurdular. 1861'de başlayan güney-kuzey içsavaşı 1 Ocak 1863'te güney eyaletlerdeki köleleri Hürriyete kavuşturan bir beyannamenin yayınlanması ve buna bağlı olarak 9 Nisan 1865'te Konfedere Eyaletlerin teslim olması ile sona erdi. Bu savaş ABD'ye Guam ve Porto Riko'yu kazandırdı. 1867'de Alaska Rusya'dan 20 milyon dolara satın alındı. 6 Nisan 1917'de Almanya'ya savaş ilan edilerek Birinci Dünya Harbine katıldı. 7 Aralık 1941'de Japonların Hawai'deki Pearl Harbour üssüne saldırması üstüne ABD İkinci Dünya Savaşına da katıldı ve galip devlet olarak çıktı. Fiziki Yapı Amerika Birleşik Devletlerinin toprakları birbirisinden değişik beş bölgeye ayrılır: Atlas Okyanusu kenarsındaki ovalar, Appalachian Dağları, içteki geniş düzlükler, batıdaki düzlükler, Pasifik Okyanusu kenar sıradağları ve şunlarla deniz arasında kalan dar şerit. Atlas Okyanusu kenarsındaki ovaların denizden yüksekliği gerektiğince çokdır. Güneye doğru gidildikçe genişleyen bu ovalar nüfus bakımından çok kalabalıktır. Ovalar: İç ova, bölgenin tarıma elverişli ve tarımın yapıldığı en büyük bölgedir. Appalachian Yaylasından kayalık dağlara kadar uzanan bu bölümde dünyanın en büyük çiftlikleri bulunur. Yalnız evvelceden buzlarla kaplı olan ovanın kuzeyi tarıma elverişli olmadığından pek tarım yapılmaz. Ovada Superior Gölü kenarsındaki Ozok yaylası, Güney Missouri'deki ova, Hito yaylaları gibi yaylalara da rastlanır. Burada tüm suları kolları ile toplayan Mississippi Irmağı bölgenin en büyük yaşam kaynağıdır. Yaylalar: Batıdaki düzlükler, yaylalar çok dağlıktır. Yükseklikler yer yer 4000 metreyi geçer. Bu dağlar Appalachian Dağlarından kopmuşlardır. Batı Okyanus kenarlarındaki kenar dağlarına kadar uzanırlar. Dağların kuzeyinde kalan bölge ise, Amerika'nın en kurak yeridir. Yer yer tam bir çöl görünümündedirler. Dağlar: Pasifik Okyanusu sıra dağları Amerika'nın batı kenarsı zamanınce güneye doğru uzanır. Dağlar kenara sarp olarak inerler. Bu nedenden ovalar çok dardır. Nüfus buralarda çokdır. Doğudaki kenar ovasından sonra en çok nüfus bu bölümdedir. Bölgedeki Sacramento ve San-Jook'ın ırmaklarının akdığı vadiler, hem yerleşim hem de verim bakımından çok ehemmiyetli yerlerdir. Appalachian Dağları, vakitle pekçok değişiklığa uğramıştır. Yer yer yayla görünümündedirler. Büyük bir alanı tarıma elverişli değildir. Şehirler daha ziyade kömür ve petrol olan bölgelerde toplanmıştır. Güneyde, Florida'dan Meksika'ya kadar uzanan, tarım bakımından çok varlıklı bir ova vardır. İklim ABD'de çok değişik iklimler görülür. Doğu ve batı kenarlarındaki sıradağlar, okyanusların iç kısımların iklimine te'sir etmesini önlediklerinden, bu kenar şeritleri hariç tüm ülkede kara iklimi hakimdir. Orta kısımlar çok yüksek olmasından, mevsimler arasında pek çok sıcaklık farkı yoktur. Appalachian Dağları ehemmiyetli bir engel meydana getirmezler. Yaz mevsiminde orta bölgelere alçak basınç hakim olmasına karşın, okyanustan gelen nemli hava Appalachianlar doğrulusunda engellenmediği amacıyla orta bölgeler yaz mevsiminde bol bol yağış alırlar. Batı taraflarında yağış azalır. Atlantik Okyanusuna kenar olan şeridin güney alanı nisbeten yağışlı ve ılıman olmasına karşın, kuzeyi daha serin olup kışları pek kuvvetli geçer. Meksika körfezine bakan güney kısım açık ve düz olmasından bu kısımlarda tropikal iklim hakimdir. Burada yazlar sıcak, kışlar ise ılımandır. Her mevsimde bol yağış görülür. Alaska kenar şeridi, denizden büyülenen bir iklime sahib olmasına karşın, iç kısımlarında çok kuvvetli soğuklar görülür. Tabii Kaynaklar Su: Amerika'nın ilerlemesinde suyun çok büyük rolü olmuştur. Batıdaki çöllük bölgeler dışında, ülkenin her doğrultusunda bol tatlı su vardır. Mississippi, Ohia, Hudson ve Colorado gibi büyük ırmakler binlerce kilometrelik tarım alanı olan verimli vadileri sularlar. Daha ilk vakitlerda iyi işleyen bir tarım düzeneğinin kurulması, sanayinin ilerlemesi hep bol su kaynakları ile olası olmuştur. Bugün kentlerde günlük gereksinim amacıyla harcanan su, çiftçilerin tarlalarını sulamakta kullandıkları suyun % 63'ü, sanayide sarfedilen tatlı suyun % 93'ü ve elektrik üretimi amacıyla sarfedilen suyun derhal derhal hepsi Amerika'nın ırmak ve ırmaklarından sağlanır. İlk vakitlerde insan ve ticari eşya nakliyeciliğinda ehemmiyetli yeri olan ırmaklerin bugün de yük taşımada ehemmiyetli yeri vardır. Ormanlar: ABD topraklarının aşağı yukarı üçte biri ormanlıktır. Bunun 240 milyon hektardan fazlası ticari kalitede olup başta kereste, reçineler ve diğer mamüller ülkenin en büyük sanayi kaynaklarıdır. Orman mamülleri çok vakitgelen olarak tüketilir. Birleşik Devletler ormanlarının aşağı yukarı 91 milyon hektarı, yasa gereğince, halkın faydalanması amacıyla 'milli orman' olarak ayrılmıştır. Korunan bu ormanlar Amerikalılara geniş tatil alanları sağladığı gibi akar sular amacıyla lüzumlu su bölümü çizgisi ve yabani hayvanlar amacıyla de barınak olur. Maden ve Mineraller: ABD kendi asli sanayisi amacıyla lüzumlu metal ve mineral bakımından çok varlıklıdir. Ülke kendi çelik fabrikaları amacıyla senede 80 milyon tondan çok demir üretir. Çelik, diğer 200.000 kadar ürünün yapımı amacıyla lüzumludir. Demir cevherinin dörtte üçü, büyük göllerden Superior gölü bölgesinden çıkar. Her ne kadar derecesi yüksek cevherin büyük bir alanı kullanılmış bulunuyorsa da daha yüzsenelarca yetecek kadar düşük demir cevheri vardır. Amerika'nın başlıca tabii kaynaklarından ikincisi kömürdür ve bol mikdarda bulunmaktadır. Yüzlerce sene yetecek geniş rezervleri vardır. Kömürün büyük bir alanı elektrik üretimi amacıyla tüketilir ve ülkenin elektrik enerjisinin yarısı bu şekilde elde edilir. Plastik ve diğer sentetik maddelerin imali yanısıra kimya sanayisinde de çok mikdarda kömür tüketilir. Birleşik Devletlerdeki petrol kuyularından senede 3.200.000.000 varilden çok petrol çıkarılır. Gaz ve benzin gibi petrol mamüllerinin üretimi, işlenmesi ve pazarlanması Amerika'nın en büyük sanayilerinden biridir. Ülkede enerjinin %33'ten fazlasını, natural olarak elde edilen ya da kömürden çıkarılan havagazı sağlar. Doğal gaz, evleri ısıtmak ve sanayide kullanılmak üzere büyük borularla gaz alanından binlerce kilometre uzaklıktaki kent ve kasabalara taşınır. Amerika'da büyük ölçüde çıkarılan diğeri maden ve mineraller arasında çinko, bakır, gümüş ve sun'i gübre üretiminde sarfedilen fosfat vardır. Nüfus ve Sosyal Yaşam Birleşik Devletlerde her on senede bir geniş ölçüde nüfus ve sanayi sayımı yapılmaktadır. 1790'da ilk sayım yapıldığında bu genç devletin nüfusu 4 milyondan az olup, fazlası doğu kenarsında yaşıyordu. Bugün 250 milyondan çok nüfusu vardır. Son 20 sene içersinde pekçok insan ülkenin batı ve güney mekanlarıne göç etmiştir. Şehirler: Büyük Okyanus kenarsındaki California nüfus bakımından en büyük eyalettir. Atlas Okyanusu kenarsındaki New York eyaleti ikinci gelmektedir. Diğer bir batı eyaleti olan Colorado'da ise, ülkenin gösterdiği yükselişin derhal derhal iki katı seviyesinda bir nüfus artışı olmaktadır. Arizona'nın nüfusu 1960'tan bu yana iki kat artarken, Nevada'nın ki, aynı müddet içersinde üç katına varmıştır. Bir güney eyaleti olan ve güzel iklimi ile tanınmış Florida'nın nüfusu 1960'tan bu yana takriben % 100 seviyesinda artmıştır. New York kenti Amerika'nın en büyük kenti ve dünyanın en büyük limanıdır. 1988 nüfusu 7.346.350 idi. Aynı vakitte, banliyölerin nüfusu aşağı yukarı 2 milyondur. California'da Los Angeles 3.402.342 (1988) nüfusu ile ikinci büyük kentdir. Chicago 2.994.100 nüfusu ile üçüncüdür. Yaklaşık 1.700.00 nüfuslu Philadelphia dördüncüdür. Philadelphia'nın Amerika tarihinde ehemmiyetli bir yeri vardır. Çünkü Bağımsızlık Beyannamesi ile Birleşik Devletler anayasası burada onaylanmıştır. Ülkenin başkenti Washington aşağı yukarı 637.000 nüfusa sahiptir. Ülkenin başkenti olarak özel bir şekilde planlanıp inşa edilmiştir. Eğitim: Bir yüzsene evvelcesindeinde yüzde yirmi olan okuma-yazma bilmeyenlerin seviyesi, bugün % 1'dir. Okul ve üniversitelere kayıtlı öğrencilerin adedi 60.000.000 kadardır. Fen ve matematik derslerine, yabancı dillere verdiği ehemmiyet artmakta ve öğrencilerin diğer uluslerle detaylı kültürler ile alakalı verilerinin genişletilmesine çalışılmaktadır. Öğretimde televizyon ve filimlerden geniş ölçüde faydalanılır. Eyaletlerin bir fazlasında 7-16 yaş arası amacıyla eğitim parasız ve zorunludir. Sosyal güvenlik: İşçi 65 yaşında emekli bulunduğunda, daha evvelceki kazançları ile alakalı bir miktara göre kendine emekli aylığı bağlanır. 62 ile 64 yaşları arasında emekli olanların aylıkları daha azdır. Din: Kendi ibadethanesini ve dinini seçme ve kendi vicdanına göre ibadet Hürriyeti her Amerikalının hakkıdır. Birleşik Devletler Anayasası'nda oluşturulan ilk değişiklık şöyledir: 'Kongre, belirli bir dinin zorunlu olması amacıyla ya da ibadet Hürriyetini yasaklayan bir yasa yapamaz.' Her eyaletteki Amerikalılar aynı ibadet Hürriyetine sahiptirler. Tüm ülkede 219 mezhebe bağlı 331.000 ulusal kilise grubu vardır. Dünyadaki tüm batıl inançların merkezi bu ülkedir. İslam, budist, Rus Ortodoks ve Yunan Ortodoks dahil, yeryüzündeki belli başlı dinlerin tamamı Birleşik Amerika'da temsil edilmektedir. İslamiyet'i kabul edenlerin adedi günden güne artmaktadır. Siyasi Yaşam Yönetim biçimi: Amerika Birleşik Devletleri 50 eyaletten meydana gelen bir federal birliktir. Ulusal hükumetin merkezi, District of Colombia'dır. Anayasa, ulusal hükumetin bünyesinin ana hatlarını tesbit eder. Yetkileri ile hareketlerini belirtir. Kendine has anayasa ve yetkilere sahib olan her eyalet de diğeri işlerden sorumludur. Her eyalet, yönetim bakımından kent, kasaba, nahiye ve köylere ayrılmıştır. Her eyaletin seçimle gelmiş kendi hükumetleri vardır. Hükumet: Amerika'da hükumet, 'halk hükumetidir', halk doğrulusunda kurulur. Kongre üyleri, diğern, eyalet yetkilileri, kasaba ve kentleri yönetenler, halk doğrulusunda seçilirler. Hakimler de, direkt olarak doğruya halk doğrulusunda seçilir ya da seçilmiş yetkililer doğrulusunda belirleme edilir. Kamu vazifelileri, vazifelerini iyi yapmadıkları ya da yasaları ciddi bir şekilde ihlal ettiklerinde, vazifeden uzaklaştırılabilirler. Anayasa, bireylerin hak ve Hürriyetlerini teminat altına alabilmektadır. Ve bu hak ve Hürriyetler, 1791'de Anayasa'ya eklenen ve İnsan Hakları Beyannamesi adı verdiği ilk on değişiklıkte belirtilmektedir. Anayasa, hükümetin yetkilerini üçe ayırmıştır: Başında Başkan olan yürütme, Senato ve Temsilciler meclisi olmak üzere Kongre'nin her iki kanadını ihtiva eden yasama ve başta Yüksek Mahkeme olmak üzere yargı. Anayasa, her birinin ytesirini sınırlamakta ve birinin gereğinden çok yetki sahibi olmasını engellemektedir. Eyalet hükümetlerinde de, sistem, federal hükumet düzeneğinin derhal derhal aynıdır. Her eyalette yürütme kuvvetinin başında bir vali vardır. Eyalet hükumetleri düzeni koruma, çocuk ve gençlerin eğitimi, yol inşaatı gibi işlere bakar. Federal hükumet, milli ve uluslerarası ve aniden çok eyaleti ilgilendiren meselelerle uğraşır. Vatandaşların günlük yaşamını etkileyen yasalar, kent ve kasabalardaki polis örgütü doğrulusunda uygulanır. FBI diye tanınan Federal Soruşturma Bürosu, eyalet sınırlarını geride bıraktığımız suçluları, federal yasalara aykırı hareket edenleri araştırır ve takib eder. Federal hükumet: ABD Başkanı, genel seçimle dört senelik bir vakit amacıyla seçilir. Seçilen Başkan, zamanın sonucunda bir dehemmiyet daha seçilebilir. Başkanın Amerika'da doğmuş ve yaşının en az otuz beş olması gerekir. Yılda 200.000 dolar üstünde maaş ve ilaveten masrafları amacıyla de 50.000 dolar alır, ama şunların toplamı üstünden gelir vergisi öder. Hem de seyahat ve konuk ağırlama masrafı olarak vergiye tabi olmayan 100.000 dolar alır. Başkan, Kongre doğrulusunda onaylanmış bir yasa tasarısını 'veto' eder ya da bunu imzalamayı reddederse, Kongre'nin her iki kanadı doğrulusunda üçte iki oyla alınan bir karar bu vetoyu hükümsüz kılar ve tasarı yasalaşır. Başkan, federal hakimleri, büyükelçileri, yüzlerce hükümet yetkilisini belirleme eder. Başkanın ölümü, istifa etmesi ya da kalıcı olarak sakatlanması durumunda vazifiyeti seçime kadar diğern muavini yürütür. Birleşik Amerika Anayasası uyarınca, vazife zamanı tamamlanmamış bir Başkan, ama vazifiyeti kötüye kullandığı iddiasının, yeterli kanıta dayanılarak, Temsilciler Meclisinde üyelerin üçte iki çoklığının tasdik etmesi ile vazifeden alınabilir. Bugüne kadar yalnız bir Amerikan Başkanı vazifiyeti kötüye kullanmakla suçlanmıştır. O da 1868'de muhakeme edilerek beraat eden Andrew Jackson'dır. Ancak 1974'te Başkan Richard Nixon dahil, yüksek makamda fazlası yetkilinin karıştığı seçim kampanyasında yasadışı para toplama vakası mahkemeye intikal etti. Watergate olarak adlandırılan bu olayda Nixon, mahkemeye çıkmadan istifa etti ve yerine Gerard Ford geçti. Yasama kolu olan Kongre, Senato ve Temsilciler Meclisi'nden meydana gelir. Senatörler 6 sene, Temsilciler Meclisi üyeleri ise iki sene amacıyla seçilirler. Senatör ve Temsilciler aday olmak istedikleri prosese tekrar seçilebilirler. Elli eyaletin her biri, Kongre'ye iki senatör gönderir. Senatonun üçte biri, her iki senede bir seçilir. Senatör seçilmek amacıyla adayın otuz yaşını doldurması ve seçilmesinden en az dokuz sene evvelce Amerikan vatandaşı olmuş bulunması şarttır. Temsilciler Meclisinin 435 delegesi vardır. Her eyalet, kendi nüfus seviyesine göre belli sayıda üyeye sahiptir. Eyaletler aşağı-yukarı eşit nüfuslu seçim mekanlarıne ayrılır ve her bölgenin seçmenleri Kongre'ye bir temsilci üye seçerler. Bir üyenin en az yirmi beş yaşında ve en az yedi senelik Amerikan vatandaşı olması gerekir. Bir tasarının yasa olabilmesi amacıyla hem Senato hem de Temsilciler Meclisi doğrulusunda tasdik edilmesi gerekir. Dış siyaset: Ülkenin kuruluşundan beri dış siyasetin yönetiminde başlıca söz sahibi Başkan olmuştur. Bununla beraber, yetkileri sınırsız değildir. Giriştiği taahhütlerin Kongre doğrulusunda tasdik edilmesi gerekir. Amerika, Birleşmiş Milletlerin Anayasası uyarınca kurulan Kuzey Atlantik Anlaşması Teşkilatı (NATO), Amerika Devletleri Teşkilatı (OAS) gibi bölge savunma kümelerina ve barış ile ilerlemeyi destekleyen diğer kuruluşlara da katılmıştır. Amerika'nın yönetimindeki topraklar: Karaipler denizinde 9000 kilometrekarelik bir ada olan Porto Riko, Amerika Birleşik Devletlerine bağlıdır. 3.410.000 nüfusu ABD vatandaşıdır. Valilerini ve yasama meclislerini kendileri seçerler. Yine Karaipler denizinde Virgin Adaları 1917'de Danimarka'dan satın alınmıştır. Adanın yüz bin nüfusu ABD vatandaşı olup, valilerini ve tek yasama organı olan Senato'yu kendileri seçerler. Virgin Adalarında 346 kilometkare tutan elli ufak ada vardır. Panama'da, kanalın iki doğrultusunda sekiz kilometre uzunluğunda bir kara şeridi olan Panama Kanalı Bölgesi, iki ülke arasındaki antlaşmalar uyarınca, 1904'ten 1978'e kadar Amerika'nın denetimi altındaydı. 7 Eylül 1978'de iki ülkenin liderleri bölgenin % 65'ini 31 Aralık 1989'da ve geri kalan bölümünü da 2000 senesinde Panama'nın denetimine veren yeni bir antlaşma imzaladılar. Birleşik Devletlerin kanalın savunması ve işletilmesindeki sorumluluğu da bu tarihte Panama'ya dehemmiyetdilecektir. Ekonomi Tarım: Amerika, çok yumUşak bir iklim ve bol verimli topraklara sahiptir. Amerika kıt'ası üstündeki toprakların % 47'si tarıma elverişli arazidir. 152 milyon hektar arazi ekilmekte ve 560 milyon hektar arazi de mer'a olarak kullanılmaktadır. Ekilen arazinin aşağı yukarı 20 milyon hektarı sulanmaktadır. Amerika'da aşağı yukarı olarak 2.300.000 çiftlik vardır. Bunların ortalama büyüklüğü 184 hektardır. Ancak doğudaki çiftlikler çok daha ufak olup, işin çoksını aile fertleri yapmaktadır. Son elli sene içersinde çiftliklerde yaşayanların adedi büyük ölçüde azalmıştır. Bugün yalnızca 6.200.000 şahıs çiftliklerde yaşamaktadır. Bununla beraber üretimde çok büyük bir artış vardır. Başlıca mamülleri mısır, buğday, pamuk, tütün ve meyvadır. Sun'i gübre, zararlı ot ve böcekleri denetim altına alabilmek ya da yok etmek amacıyla kimyevi maddeler kullanımı, bitki ile hayvan hastalıklarını denetim altına almada tasarlanmış metodlar, çiftliklerin verimini çok arttırmıştır. Çiftlik mamüllerini dondurma, konserve, saklama, paketleme ve pazarlamada çağdaş usuller, israf ve bozulmayı önlemekte ve tüketiciye bozulabilir gıda maddelerini yalnız mevsiminde değil tüm sene zamanınce elde etme olanağı vermektedir. Mısır, yulaf, pamuk, pirinç, soya fasülyesi ve tütün, yetiştirilen başlıca tarım mamülleridir. Balıkçılık: Amerika, en büyük balık yapımcısı ülkeler arasında yer alır. Tahminen 250.000 balıkçı vardır. Tutulan balığın yarısından fazlası insan gıdası, geri kalanı hayvan maması olarak ya da sanayi ve ihraç amacıyla balık yağı çıkarmada tüketilir. Endüstri: 20 milyon kadar Amerikalı imalat işlerinde çalışır. Bunlardan aşağı yukarı beş milyonu elektrikli gereçler ve ulaşım vasıtaları dışında kalan makine imalatı ile uğraşır. Her birisinde bir milyondan çok işçinin çalıştığı diğer sanayi bölümleri arasında gıdalerin işlenmesi (konserve vb.), giyim, madeni eşya, elektrikli makinalar, tahta işleri ve mobilya, dokumacılık, matbaacılık, yayıncılık ve kağıtçılık vardır. Yeni Alaska Eyaletinin başlıca imalatı konserve, balık ve kereste, Hawai'nin ise, şeker, konserve ve ananastır. Bugün sanayi süratle çoğalan nüfusun ihtiyacını karşılamak amacıyla daha az vakitte, daha az insan kuvveti kullanarak, daha çok üretimde bulunmaktadır. Amerikan ekonomisinin bir tüm olarak 1987'deki mal ve hizmetin senelik üretim sayısal değeri gayr-i safi milli hasıla olarak 4.486.176.000.000 dolardı. Amerikan sanayisi daha ziyade ülkenin doğusunda yerleşmiştir. Ancak batı ve güneyi de bundan sonra tarıma dayanan bölgeler olmaktan çıkmaktadır. Endüstri yasenemakta, merkez fabrikalarından uzakta ve tabii kaynaklara, pazarlara ve yetişmiş işçilerin bulunduğu yerlere yakın çağdaş fabrikalar kurulmaktadır. Haberleşme: Radyo, gazete ve televizyon ehemmiyetli haberleşme vasıtaları durumuna gelmiştir. Ülke yayınlarının derhal hepsi özel kuruluşlar doğrulusunda yapılmaktadır. Hükumet, ülke içersinde yayın yapmaz ve programların konusunu denetim etmez. Yüzlerce istasyon İngilizceden diğer dillerde yayın yapar. Aynı vakitte kamu güvenliği, havacılık, sanayi, deniz ve kara nakliyatının gereksinimlerine hizmet eden özel maksatlı istasyonlar vardır. 1989 neticelerina göre ABD'de 64.986.000 satışlı 1.616 günlük gazete, 17.561 radyo ve 6.387 televizyon istasyonu bulunmaktadır. Radyo alıcı adedi 515.496.000, televizyon alıcısı ise 195.795.000'dir. Ulaşım: En çok rağbet gören ulaşım aracı otomobildir. 139.000.000'dan çok araba çalışmaktadır ve sarfedilen benzin senede 300 milyar litreyi geçer. Bugün senede 10 milyon otomobil, kamyon ve otobüs üretilmektedir. Amerika'nın her doğrultusundaki sert kaplama yüzeyli olan yolların uzunluğu 6.243.340 km civarındadır. Diğer yollar ise bir milyon kilometreden çokdır. 68.400 kilometrelik eyaletler arası geniş sür'at yolları, başlıca Amerikan kentlerini birbirine bağlamıştır. Şehirler arası ulaşım ve nakliyecilikte demiryolları ehemmiyetini korumaktadır. Demiryollarının uzunluğu 296.497 kilometredir. Hem de St. Lawrence-Büyük göller su yolunun dışında 41.000 kilometrelik bir iç su yolu ağı da bulunmaktadır. Uçakla yolculuk rağbet görmektedir ve senede 500.000.000'den çok insan uçakla yolculuk yapmaktadır. Ülkede 12.700 sivil havaalanı, 37 karayolu şirketi vardır. Yirmi altı etrafsel denetim merkezi kentlerarası hava trafiğini yönetim eder. Dış ticaret: Birleşik Devletlerin başlıca ihraç malları arasında makine, tarım ve otomotiv mamülleri ile uçak, kimyasal maddeler, yiyecek (kahve dahil), demir ve çelik mamülleri gelir. 1990 senesinde Birleşik Devletlerin ihracatı 392.627.400, ithalatı ise 516.717.500 dolar olmuştur. Son senelerde ticaretteki bu dengesizlik çoklıkla 1974'te dünya piyasasında petrol fiatının üç kat yükselmesi ile başlayan petrol ithali giderindeki artışlardan kaynaklanmaktadır. Yeryüzü bilimleri: ABD'li bilim adamları son bir kaç senedır, fazlası ehemmiyetli hususta ilerlemeler kaydetmişlerdir. Yeryüzünde çok detaylı tabii kaynaklar ile etraf araştırmaları konusu ile alakalı ehemmiyetli programları olabilecek özellikler ve hadiseleri gözlemek ve kaydetmek amacıyla karada ve uzayda kullanılmak üzere yeni vasıtalar tasarlanmıştir. Dünyanın uydu doğrulusunda incelenmesi, ürün ön görüi ve ürünün sağlığının takibi, su kaynaklarını kirleten şeylerle, su baskını alanlarının tesbiti ile kara ve su planlamasında kullanılacak detaylı haritaların hazırlanması amacıyla büyük yardım vad etmektedir. Uzay: 1958'deki ilk uydusundan bu yana ABD Ulusal Havacılık ve Uzay İdaresi (NASA) insanlı ve insansız olarak yüzlerce uzay aracını uzaya göndermiştir. Bunlardan bazıları araştırma aletlerini dünya üstüne çevirir, diğerları ise uzay boşluğunu inceler. Bazıları da yakın araştırmalar amacıyla Jüpiter ve Satürn gibi uzak gezegenlerin yanısıran uçarlar. Bu uçuşların neticeleri teknolojide tamamıyla yeni sahalar açmıştır. ATS-6 gibi tecrübi haberleşme uyduları, sıhhat ve tıbbi yardımı vakitgelenlaştırmada ve Birleşik Devletlerin uzak yerlerinde yaşıyanlara üniversitelerden radyo ve video yayınları ile eğitim uygulamasını ulaştırmada yeni usüller getirdiler. ATS-6, Hindistan hükumeti doğrulusunda daha evvelce hiç televizyon görmemiş yüzlerce köylüye sıhhat, tarım ve mesleki yetenek sağlamak üzere eğitici programlar yayınlamada kullanılmıştır. Ayın üstüne inmek amacıyla oluşturulan tarihi altı Apollo uçuşu bir gezegenin insan doğrulusunda incelenmesini sağlamıştır. Astronotlar Ay'dan 360 kg ağırlığında kaya ve diğer maddeleri alarak dünyaya getirmişlerdir. İnsansız olarak oluşturulan diğer gezegenlerarası araştırmalarda, Mariner 10 uzay gemisi, güneşe en yakın gezegen olan Merkür'ün yanısıran üç kere geçerek bu gezegenin dünya ve ay ile olan benzerliklerini meydana çıkarmıştır. Mariner 9 ise bir senea yakın vakit Merih yörüngesinde uçmuş ve iki Viking uzay gemisinin uçuşu ile 1976'da Merih'e inişlerini hazırlamıştır. Viking uçuşları Merih yüzeyinin fevkalade fotoğrafları ile dünya şartlarının daha iyi bir şekilde anlaşılmasına yol açacak meteorolojik ve jeolojik bilgi sağlamıştır. 1973 ve 1974 senelerinde Pioneer 10 ve 11 uzay gemileri Jüpiter gezegeninin ilk defa yakın fotoğraflarını çekmişlerdir. Pioneer 10 gezegen yolculuğuna bizim güneş sistemimiz dışında devam ederken, Pioneer 11, etrafsindeki halkalarla gizemli bir gezegen olan Satürn'e doğru yola çıkarak 1979 Eylül'ünde o bölgeye varmıştır. 1978 Aralık ayında, aynı sene daha evvelce bir tarihte atılmış iki Pioneer uzay gemisi Venüs'e ulaşmıştır. Birinci uzay gemisi Venüs etrafsinde yörüngeye girmiştir. Ve hala bu yörüngede izlenimlerini sürdürmektedir. İkinci uzay gemisi ise beş ayrı bilimsel parçaya ayrılarak Venüs'ün atmosferine girmiş ve gezegenin yüzetekrar inmiştir. Üçlü ekipler durumunda dokuz astronot 1973 Mayıs'ından 1974 Şubatına kadar dünya yörüngesindeki uzay istasyonu Skylab'de çalışmıştır. Projenin zamankinden evvelcesinde sona erdirilmemesine sebep olabilecek fazlası teknik sorunlara karşın elektronik, yerbilimleri, güneş fiziği, tıp ve biyoloji alanlarında elde edilen bulgular ötürüsı ile Skylab, 1970'li senesinin en verimli bilim mühendislik projesi olmuştur. Voyager, 1980 Kasımında Satürn yörüngesinde uçarken bilim adamlarını hayrete düşüren bilgi toplamış, üç yeni ay ile gezegenin etrafını etrafleyen bin ya da daha çok halka keşfetmiştir. 1986'da Üranüs'e vardığı gibi 1989'da da Neptün'e ulaşacak olan Voyager 2'nin Satürn yakınından geçmesi, yeni keşifler ve harikulade fotoğraflar sağlayacaktır. Amerika'nın sonuncu en ehemmiyetli uzay uygulaması, uluslararası katılmalar ile daha ekonomik ve daha sık uzay uçuşlarına imkân sağlayacak, tekrardan kullanmak olası bir uzay aracı olan, uzay mekiğidir. 1984 senesi ilk haftalarında uzay mekiği başarı ile seyahatini tamamlayıp, dönmüştür. 1986 uzay mekiği, uçuşunu gerçekleştirdiği sırada Atlas Okyanusu üstünde infilak etti. Bu hadise, insanlı uçuşların bir vakit ertelenmesine sebeb oldu. Uzay mekiği uygulaması 1989'da devam etti ve beş sefer yaptı.

Hollanda

DEVLETİN ADI: Hollanda
BAŞŞEHRİ: Amsterdam
YÜZÖLÇÜMÜ: 41.548 km2
NÜFUSU: 15.163.000
RESMİ DİLİ: Hollandaca
DİNİ: Hıristiyanlık, Ateistlik
PARA BİRİMİ: Florin (Gulden)
Kuzeybatı Avrupa'da, Almanya ile Belçika arasında kalan bir kenar devleti. 53°33'-50°46' kuzey paralelleriyle, 3°22'-7°13' doğu meridyenleri arasındadır. Kuzey-güney uzunluğu 306 km, doğu-batı genişliği ise ortalama 250 kilometredir. Genellikle düz ve alçak olan topraklarının % 40'ı denizleri doldurmak sûretiyle kazanılmıştır. Târihi On birinci yüzsenede Low Countries'te (günümüz Belçika, Hollanda ve Lüksemburg'un üstünde bulunduğu bölümde) kontluklar ve dükalıklar kuruldu. On beşinci yüzsenesin ortalarında Burgundy Dükalığı bölgeyi hâkimiyeti altına aldı. 1555'te İmparator İkinci Charles'in yerine geride bıraktığımız oğlu İspanya Kralı İkinci Philip bölgenin yeni hâkimi oldu. Bu hadiselerin seyri esnâsında Flemenkler ekonomilerini kurdular ve içte birliği sağladılar. 1568'den îtibâren 80 sene vakitn bağımsızlık savaşına başladılar. 1568'de Hollanda ve Zeeland, 1579'da ise tekrar Hollanda ve Zeeland başta olmak üzere Utrecht, Groningen, Overissel, Gelderland ve Friesland dâhil yedi bölge adeta isyân etti. Birleşip Utrecht birliğini kurdular. İki sene sonra da bağımsızlıklarını îlân ettiler. 1648'de Westphalia Antlaşmasıyla Seksensene Savaşları sona erdi. Bağımsızlıklarına kavuştular. On yedinci yüzsenede yeni oluşturulan keşiflerle varlıklı hammadde kaynakları bulundu. Bunun tesiriyle Hollanda ekonomik bakımdan güçlendi. Dünyânın sasenesi bir ticâret merkezi ve deniz kuvveti hâline geldi. Bundan sonra denizlerdeki hâkimiyetini uzun vakit korumayı başardı. On sekizinci yüzseneda güneydeki toprakları İspanya ve Avusturya arasında fazlası defâ el değiştirdi. 1795'te Fransızlar bu bölgeyi hâkimiyetleri altına aldılar. 1814'te Napolyon mağlub edilince Hollanda'nın yeni kurucuları tekrar etkinliğe geçtiler. Bunlar monarşiye karşı idiler ama daha evvelceki yönetimde tespit edilenları ehemmiyetli mevkilere getirmeksizin demokrasinin kurulup gelişemiyeceğini biliyorlardı. Kral Birinci William devlet diğernlığına getirildi. 1814'te Hollanda ve Belçika arasında oluşturulan antlaşmayla Hollanda Birleşik Krallığı altında topraklar birleştirildi. 1830'da Belçika Krallığı kurulunca bu antlaşma sona erdi. 1849'da liberal bir anayasa îlân edildi. Üçüncü William demokratik bir düşünceyle 1863'te Batı Hindistan'daki sömürgelerinde köleliği kaldırdı. 1873'te başlayan savaşlara ilâveten 1894'te Lombok'da bir diğerldırı çıktı. Bu yüzden Hollanda ordusu ciddi kayıplar verdi. Ordunun dağılmasını engel olan General William Vetter, devlet otoritesini tekrardan kurdu. Bundan sonra ekonomik ve siyâsî açıdan varlıklı ve kuvvetli bir devlet oldu. Birinci Dünyâ Harbinde tarafsız kalan Hollanda, 1940'ta Nazi orduları doğrulusunda muhasli bir Fransız ve İngiliz işgâlini önlemek maksadıyla işgâl edildi. Hollanda, Almanlara karşı savunmaya elverişsiz kuzey kesimi terk edip, batıda savunmaya geçti. Ancak Almanlar bir hafta içersinde tüm Hollanda topraklarını ele geçirdi. Bu arada Londra'da deniz aşırı mekanları yönetmek amacıyla bir hükümet kuruldu. Bu hükümet Japonların Endonezya'yı işgal etmesi üstüne Japonya'ya, bir gün sonra da İtalya'ya savaş îlân etti. 1942 Haziranında hükümet, tonajları toplamı 2.750.000 tona ulaşan ticâret gemilerini harbin sona ermesinden 6 ay sonrasına kadar kullanmak üzere ABD ve İngiltere emrine verdi. İşgâl sırasında Almanlar bölümde fazlası katliamlar yaptı. Bunun yanısıra 200.000 Hollandalıyı savaş sanâyiinde çalıştırmak üzere Almanya'ya götürdüler. 4 Mayıs 1945'te Hollanda'daki Alman birlikleri komutanı teslim oldu. Savaş sonucunda oluşturulan istatistiklere ve 1938'deki para sayısal değerine göre Hollanda'da 15 milyar guldenlik maddî bir zarar vardı. İkinci Dünyâ Harbinden evvelce güttüğü tarafsızlık politikasından vazgeçerek, Belçika ve Lüksemburgla berâber Fransa ve İngiltere'yle Brussel antlaşmasını yaptı ve sonra NATO'ya girdi. Ortak Pazara da üye oldu. Fizikî Yapı Hollanda, Avrupa'nın kuzey ve batı mekanlarıni kaplıyan (Fransa'nın kuzeyinden Sovyetler Birliğine kadar uzanan) büyük bir ovanın kuzeybatı kenarındadır. Coğrafî bakımdan üç bölgeye ayrılabilir. Rüzgârların yığdığı kum tepeciklerinin kapladığı alanlar, batıda ve kuzeyde deniz düzeyinin değişimine bağlı olarak alüvyonlaşan ovalar ile doğu ve güneydoğudaki diluvial bölgelerdir. Ülke çapında göze çarpan bir yükselti ve dağ silsilesi yoktur. En yüksek alanı 327 m ile Vaalserberg Tepesidir.Yükseltiler kenara paralel olarak meydana gelmiş kum tepeleridir. Alüvyonlu ovalar deniz düzeyinin altında ve çok verimli arâzilerdir. Diluvial bölge ise deniz seviyesinden biraz yüksek, gerektiğince dalgalı ve verimi düşük arâzilerdir. Ren Nehri bu bölgeyi doğudan batıya ikiye ayırır. Eğer deniz düzeyinin altındaki arâzi kum setleriyle korunmasa Hollanda topraklarının % 38'i sular altında kalır. Hollanda'da arâziyi parçalara ayıran fazlası ırmak ve kanal bulunmaktadır. En ehemmiyetli üç nehri, Ren, Maas ve Scheldt'tir. Hollanda'da en büyük tarla ıslah çalışması, Zuider Denizi ile Hollanda'nın kuzey kesimi arasında 30,5 kilometrelik bir setle yapıldı. Sonunda günümüz İjsselmeer bölgesi meydana geldi. Bu bölümden evvelce Wieringermer, sonra Flerdand ve Markerwood tarlaları ve ilaveten üç bölge daha ekim bölgesi hâline getirildi. Hollanda'nın kayda değer ehemmiyetli gölü yoktur. İklim Deniz iklimi hüküm vakitr. Kışları ılık, yazları ise gerektiğince sıcaktır. İklim genellikle mutedildir. İklime gulfstream sıcak su akıntısının tesiri vardır. Yıllık sıcaklık ortalaması yazın 17°C, kışın ise -2°C kadardır. Ortalama yağış miktarı 558 mm ile 864 mm arasında değişmektedir. Tabiî Kaynaklar Bitki örtüsü ve hayvanlar: Hollanda topraklarının % 32'sini tarım toprakları, % 40'ını çayır ve mer'alar, % 18'ini ise ormanlar meydana getirmektedir. Eskiden çok olan ormanlar bubugünümüzde Hollanda'nın tarıma ehemmiyet vermesi sebebiyle azalmıştır. Ormanlar meşe ve huş ağaçlarından meydana gelmiş, ufak korulardır. Bitki örtüsünü süpürge otları, katırtırnağı, ardıç ağacı ve fundalıklar meydana getirir. Ormanların az olması sebebiyle ülkede yabânî hayvanlar gerektiğince azdır. Sayıca azalan kızıl geyik, karaca gibi hayvanlar, korunmak amacıyla, millî parka toplanmıştır. Kıyı ülkesi bulunduğu amacıyla detaylı su kuşlarına rastlanır. Tilki, porsuk ve sansar gibi hayvanlara ülkenin doğusunda ve güneyinde tesâdüf edilir. Mâdenler: Madenler bakımından çok yoksul bir ülkedir. Endüstrisinin gereksinim duyduğu tüm hammaddeleri ithal eder. Limburg'da 12 adet kömür mâdeni yatağı bulunup, buralara kurulan çağdaş tesislerle bol miktarda kömür çıkarılır. Hollanda'nın doğusunda tespit edilen tuz yatakları 305 m derinliğe ulaşmaktadır. İkinci Dünyâ Harbinden sonra tespit edilen petrol, enerji üretiminin % 41,8'ini teşkil etmektedir. Ancak petrolün konumunu bubugünümüzde % 52,4 ile tabiî gaz almıştır. Tabiî gaz, sanâyinin yanısıra halk doğrulusunda da kullanılmaktadır. Tabiî gaz yatakları, dünyânın en büyük yataklarından biridir. 500 ile 1000 milyar m3 rezervi bulunduğu ön görü edilmektedir. Nüfus ve Sosyal Yaşam Hollanda'nın nüfûsu 15.163.000 olup üç ayrı etnik gruptan meydana gelmiştir. Bu etnik kümeleri meydana getiren Frizyeliler kuzeybatıda, Franklargüneyde, Saksonlar ise kuzey ve kuzeydoğuda yaşarlar. Nüfus yoğunluğu km2 başına 353 şahısdir. Nüfus yoğunluğunun en çok bulunduğu bölge 'Randstad Holland' denilen kenar bölgesidir. Nüfus artışı % 0,8'lik bir derece ile çok azdır. Nüfûsun % 40'ından fazlası üç büyük kentte toplanmıştır. Önemli kentleri Den Haag, Rotterdam, Utrecht, Eindhoven, Groningen, Harlem, La Haye ve Amsterdam'dır. Nüfûsun % 3,5'unu bir sanâyi ülkesi olması sebebiyle yabancı işçiler teşkil etmektedir. Din: Hıristiyan olan Hollanda halkının % 40'ı Katolik, % 36'sı Protestandır. Bunun yanısıra nüfûsun % 23'ü dinsizdir. Hollanda'da anayasayla tam bir inanç ve ibâdet Hürriyeti sağlanmıştır. Çok az sayıda diğer dinlere mensup halk bulunmaktadır. Bunların çoklığını yabancı işçiler meydana getirmektedir. Eğitim: Öğrenim 6-15 yaşları arasında zorunludir. İlk öğretim zamanı altı senedır. Devlete ve özel şahıslere âit ilkokullar vardır. Özel ilkokullardaki öğretim giderlerini de devlet karşılar. İlkokuldan sonra talebe amacıyla seçilecek iki yol bulunur. Talebeler ya genel orta öğretime ya da meslekî eğitim yapan okullara devâm ederler. Orta öğretimden sonra isteyen öğrenciler yüksek öğrenime devâm ederler. Hollanda'da yüksek öğrenim yapan sekiz üniversite ve beş yüksek okul bulunmaktadır. Yüksek öğrenim gören öğrencilerin adedi 140.000 civârındadır. Okuma-yazma bilmeyenler seviyesi % 2'dir. Bu, dünyânın en düşük seviyesidır. Spor: Hollanda'da spora karşı büyük ilgi duyulmaktadır. Nüfûsun 2,7 milyondan fazlası spor klüplerine üye olarak spor yapmaktadırlar. İklim şartlarından ötürü spor faâliyetlerinin büyük bir alanı kapalı spor salonlarında ve kapalı yüzme havuzlarında yapılmaktadır. Ülkede 400 kapalı spor salonu ve 384 kapalı yüzme havuzu bulunmaktadır. Siyâsî Yaşam Hollanda'da siyâsî rejim parlamento esâsına dayanan anayasal bir monarşidir. Kraliyet makamı, kral, kraliçe ve bakanlardan ibârettir. Kralın anayasaya göre dokunulmazlığı vardır. Bakanlar parlamentoya karşı sorumludurlar. Hânedân Orange Sülâlesindendir. Parlamento iki meclisten ibârettir. Senato 75 üyeli olup, üyeler vilâyet meclisleri kanalıyla dereceli olarak seçilirler. Millet Meclisi 150 üyeli olup, üyeler halk doğrulusunda direkt olarak doğruya seçilirler. Hollanda on bir eyâletten meydana gelir. Her eyâlet iç işlerinde bağımsız, dış işlerinde merkezî hükümete bağlıdırlar. Eyâlet Meclisi, Eyâlet Temsilciler Meclisi ve Kraliçenin Komseri denilen Vâli doğrulusunda yönetilmektedir. Eyâlet Meclisi üyeleri halk doğrulusunda, Eyâlet Temsilciler Meclisi ise Eyâlet Meclisi üyelerinden seçilir. Her eyâlet nüfûsuna göre senatoda üye bulundururlar. Ekonomi Hollanda ekonomisinin esası tarım ve hayvancılığa, bâzı sanâyi kollarına ve transit ticârete dayalıdır. İkinci Dünyâ Harbinden sonra büyük bir ilerleme kaydetmiştir. Endüstri: İş kuvvetinün % 40'ı sanâyi sâhasında çalıştırılmaktadır. Bu miktar hammadde kaynaklarının az olmasına karşın çok yüksektir. Gemi yapımı bakımından, ileri gelen ülkelerden biridir. Üç yüzden çok tersânesi bulunmaktadır. Bunun yanısıra 450 adet büyük fabrikada detaylı kimyâsal mamüller işlenmekte ve detaylı maddeler üretilmektedir. Elektrik ve elektronik âletlerinin yapıldığı fabrikalar, kamyon, uçak ve tren fabrikaları vardır. Tekstil ve konfeksiyonculuk ilerlemiştir. Bu alanda en ehemmiyetli mamüller pamuklu, yünlü ve sun'î ipek kumaşlarıdır. Bir tarım ülkesi bulunduğu amacıyla konservecilik ehemmiyet kazanmış, iki yüzden çok konserve fabrikası kurulmuştur. Tarım: Hollanda bir tarım ve hayvancılık ülkesi bulunduğu amacıyla toprağın aşağı yukarı % 70'i bu işe ayrılmıştır. Bunun % 62'si mer'a, % 32,5'i tarla ve % 5.5'i bahçedir. En ehemmiyetli tarım mamülleri tahıl, kabuklu sebzeler, şekerpancarı, patates ve zirâat tohumlarıdır. Bunlardan ihrâç edilenler ise patates, kabuklu sebzeler ve zirâat tohumlarıdır. Bu mamüller ihrâcatın 2/5'ini meydana getirir. Tarım çağdaş vasıtalarla yapılmaktadır. Tarımın yanısıra bahçecilik de çok ilerlemiştir. Bahçecilik çoklıkla seralarda (camekân) yapılır. Çiçekçilikte büyük ilerleme kaydetmiş olan Hollanda'ya, Batı Avrupa'nın çiçekçisi denilmektedir. İhraç ettiği çiçeklerden çok miktarda döviz sağlamaktadır. Hayvancılık: Tabiat şartları hayvancılığa elverişlidir. Hollanda hayvancılıktan toplam gelirinin aşağı yukarı 2/3'sini sağlamaktadır. Hollanda topraklarının zirâate ayrılan bölümünün % 62'sini mer'alar meydana getirir. Sığır, at, koyun ve tavuk beslenir. Genellikle süt inekleri yetiştirilmektedir. Dünyâ üretiminin % 45'ini gerçekleştiren 30 süt fabrikası ve 150 adet süt tozu fabrikası bulunmaktadır. Balıkçılık: Eskiden ileri düzeyde olan balıkçılığı, son senelerde gerilemiştir. Balıkçılığın millî gelire katkısı ama % 3'dür. Deniz balıkçılığı yanısıra, iç sularda da balıkçılık yapılmaktadır. Balıkçılıkla uğraşanların adedi çok azdır. Ormancılık: Avrupa'da en az orman topraklarına sâhib olan Hollanda'nın, ama % 7'si ormanlarla kaplıdır. Bu ormanlardan sağladığı keresteler ülke ihtiyâcının ama % 10'unu karşılamaktadır. Ticâret: Hollanda dışarıya tabiî gaz, tuz ve sanâyi mâmülleri satar. İhrâcat millî gelirin % 47'sini teşkil etmektedir. Belçika, Fransa ve Batı Almanya'ya boru hattı ile tabiî gaz ihrâç eder. Hollanda Ortak Pazara üyedir. Çeşitli Avrupa ülkeleriyle anlaşmalar sonucunda gümrük işlemleri uygulanmamaktadır. Dışarıdan hammadde satın alır ve işleyerek dışarı satar. Ulaşım: Kıyı ülkesi olmasından deniz nakliyeciliği çok ilerlemiştir. 1098 km'yi bulan ırmak yolu ile 6.340 km'yi bulan kanallarda 1000 tona kadar gemilere ulaşım imkânları sağlanmıştır. Rotterdam yük bakımından Avrupa'nın en büyük limanıdır. Avrupa Ekonomik Topluluğuna bağlı ülkelerin deniz nakliyeciliğinin % 30'u Hollanda limanlarından yapılmaktadır. Demiryolları çok ilerlemiş olup, 2825 km'lik bir uzunluğa sahiptir. Demiryollarının % 60'ında elektrikli trenler çalışır. Avrupa Ekonomik Teşkîlâtının uluslerarası karayolu ulaşımının üçte biri Hollandalıların elindedir. Karayollarının toplam uzunulğu aşağı yukarı 115.413 km'yi bulur. KLM (Hollanda Kraliyet Havayolları) vâsıtasıyla iç ve dış hatlarda hava ulaşımı sağlanmaktadır. Milletlerarası hava trafiğinde ehemmiyetli yer tutmaktadır.

Bunu Paylaşabilirsiniz.

Kıta nedir ve kaç tane kıta vardır?

Coğrafya TR 14 Ocak 2024

YKS'ye Hazırlık Bambu Ağacına Benzer

Coğrafya TR 12 Şubat 2023

Adı Günümüzde Var Olmayan Ülkeler

Coğrafya TR 12 Şubat 2023

Pharos-İskenderiye Feneri

Coğrafya TR 12 Şubat 2023

Büyük Rift Vadisi Nereye Diyoruz

Coğrafya TR 07 Şubat 2023

Ökümen

Coğrafya TR 17 Aralık 2020

Aysberg

Coğrafya TR 01 Ocak 2021

Anökümen

Coğrafya TR 17 Aralık 2020

Aerosol

Coğrafya TR 01 Ocak 2021

Abrazyon Platformu

Coğrafya TR 16 Aralık 2020