Kültürler ve Türk Kültürü

Coğrafya TR 20 Mayıs 2008

Yaşanılan yerin coğrafi şartları ile iklim arasındaki ilişki:

Her iklim bölgesinin kendine özgü coğrafi şartları vardır. İklim şartları bir yerin su, toprak ve bitki yapısını doğrudan belirlediği için coğrafi görünüm ve yaşam şartları da iklime göre şekillenir.

Fotoğraflardaki farklı ülkelere ait kılık-kıyafetlerdeki farklılığın temel sebebi iklim şartlarıdır.

Kültürü oluşturan unsurlar

Maddi(somut )unsurlar

• Coğrafi konum,
• Simgeler,
• Doğal ortam özellikleri,
• İklim özellikleri,
• Su özellikleri,
• Arazi yapısı
• Toprak özellikleridir.

Kültürü oluşturan manevi unsurlar

• Dil,
• Din ve inançlar,
• Ahlak kuralları,
• Örf ve adetler,
• Komşu kültürler,
• Dünya görüşü,
• Yasalar ve hukuk kurallarıdır.

Türk kültür kıyafetleri diğer ülkelerden farklıdır. Bunun sebepleri;

         İklim şartları, gelenek ve görenekler, dini inanış, geçim tarzları, doğal ortam özellikleri.

DÜNYA KÜLTÜRÜNDE TÜRK İZLERİ

Kültür

Bir milleti millet yapan,onu diğer milletlerden ayıran özelliklerin bütünüdür.

Her milletin kendine has milli değerleridir.

Kültürel Coğrafya

Kültürel coğrafya, dünya kültürlerinin coğrafi yaklaşımlarla incelenmesini ifade eder.

Ülkelerin ve bölgelerin, alışkanlık ve geleneklerinin, yeme içme, giyim kuşam, müzik, mimari, din ve dil gibi özelliklerinin incelenmesini içine alır.

Yeryüzüyle ilişkisi bağlamında, toplumsal yaşamın her yönü kültürel coğrafyanın ilgi alanı içine girebilir, hatta insanla ilgili olarak beşeri coğrafyanın tüm konuları, bir bakıma kültürel coğrafya konusu olarak da kabul edilebilir.

Kültür ocağı

Kültürün doğduğu yer o kültürün kültür ocağı olarak ifade edilir.

Bir kültürü oluşturan unsurlar bu ocaktan çıkar ve yayılır.

KÜLTÜRÜN ÖZELLİKLERİ

• Öğrenilebilir olması,
• Toplumsal olması,
• Aktarılabilir olması,
• Değişebilir olması,
• Sürekli olması,
• Bütünleştirici olması,
• İhtiyaçları giderici olması
• Belli kurallarının olması

Türk Kültürüne Ait eserlerin çok farklı ülkelerde bulunma sebepleri:

         Türklerin Orta Asya’dan çeşitli yönlere göç etmeleri, geniş bir coğrafi sahaya yayılmaları ve buralarda hakimiyet kurmalarıdır.

         Türklerin hakimiyet kurdukları yerlerde,  eserler meydana getirerek Türkleştirmeleri.

Türklerin Bin Yıllık Yolculuğu 600-1600 Sergisi

Türkler Bin Yıllık Yolculuk 600-1600 Sergisi İngiltere'de

İngiltere'deli Kraliyet Sanat Akademisi'nde açılacak 'Türkler: Bin Yıllık Yolculuk 600-1600' adlı serginin yoğun ilgi görmesi bekleniyor.

İslam kültürü konusunda bilgi verecek ilk büyük organizasyon olma niteliğini taşıyan sergi, 22 ocakta açılacak.

Akademi, Türklerle ilgili ilk kapsamlı sergisinde, aralarında New York'taki Metropolitan Müzesi, St. Petersburg'daki State Hermitage Müzesi, Paris'teki Louvre Müzesi ve özel koleksiyoncuların bulunduğu 11 ayrı ülkeden 37 ayrı kişi ve kurumdaki eserleri sanatseverlerin beğenisine sunacak.

Sergilenecek en önemli parçaların, Topkapı Sarayı Müzesi ve Türkiye'deki diğer kurumlardan getirilmesi bekleniyor.
Türkiye'den götürülen eserler:

• Mimar Sinan tarafından III. Murat'ın harem kapısı olarak tasarlanmış, 2.5 metre uzunluğundaki mozaikli ahşap kapı,
• 3'üncü yüzyıl Selçuklu döneminden kalma ve günümüze kadar korunmuş altı metrelik halı,
• El yazması eserler,
• Topkapı Sarayı Müzesi'nden çok değerli porselenler,
• Kıymetli taşlarla süslü silahlar,
• Miğferler,
• Fatih Sultan Mehmet'in günlüğü,
• II. Selim'in kaftanı.

Sergi, Topkapı Sarayı Müzesi Müdürü Filiz Çağman, Sakıp Sabancı Müzesi Müdürü Nazan Ölçer, Harvard Üniversitesi İslam Sanatları Profesörü David Roxburgh gibi çok sayıda bilim adamının ortak çalışması sonucu hazırlandı.

Bu Türkler de çok oluyor

Sergiyi gezen basın mensupları aynı ortak soruyu yönelttiler; Bu sergideki Türkler bizim bildiğimiz Türkler mi?` Londra`da Kraliyet Müzesi`nde cumartesi günü açılacak Türkler; Bin Yılın Yolculuğu sergisi dünya basınını adeta büyüledi.

Türkler sergisine 81 bin ziyaretçi

İngiltere`nin başkenti Londra`daki Royal Academy of Arts tarafından açılan ve Türklerin (600-1600) yılları arasındaki bin yıllık yolculuğunu anlatan `Turks` sergisini bugüne kadar toplam 81 bin kişi gezdi. Sergi kapsamında, Türk mimarisi, karakalem, yağlıboya çalışmalar, metal takı, kaftan ve halı örneklerine yer veriliyor.   Sergiden seçmeler

                                    TÜRK KÜLTÜRÜ

• Türk kültürünün ocağı yani ilk ortaya çıktığı bölge Orta Asya'dır.
• Bu bölge; kuzeyde Sibirya, güneyde Himalayalar, doğuda Kingan Dağları ve batıda Hazar Denizi ile çevrelenen geniş bir bölgedir.
• Türkler, çeşitli bölgelere göç etmişlerdir.
• Bu göçler sonucunda Türk boylarının önemli bir bölümü Anadolu'ya gelmiş ve yeni kültürlere komşu olmuşlardır.
• Bu kültürler; İslâm kültürü, Yunan kültürü ve İran - Pers kültürüdür.
• Türkler, tarih boyunca asla esaret altında yaşamayı kabul etmemiş ve 16 bağımsız devlet kurmuş bir millettir.
• Türklerin İslâmiyet ile şekillenen karakterinin en dikkat çeken özelliği, haksızlığa ve zulme karşı olan tepkisidir.
• Türk halkı, tarih boyunca birçok imparatorluklar ve süper devletler kurmuş, üç kıtaya nizam vermiştir.
• Tarih sahnesinde Müslüman Türkler hemen her dönemde, yönetici vasıflarıyla boy göstermişler, adaletli ve merhametli yönetimleriyle örnek teşkil etmişlerdir.
• Farklı kültürlere ve inançlara sahip, farklı dilleri konuşan birçok milleti aynı bayrak altında ve büyük bir hoşgörü çerçevesinde sevgi ve saygı hudutları içinde yaşatabilmişlerdir.
• Orta Asya'daki göçebe hayat tarzından kalma Türk kültür simgelerini günümüzde de görmek mümkündür.
• Çadır, at, halı ve kilim dokumacılığı o dönemlerden günümüze ait simgelerdir.
• Ancak daha sonraları Orta Asya'dan çeşitli bölgelere göç eden Türkler yerleşik hayata geçerek şehirler ve devletler kurmuş ve yerleştikleri bölgelerde pek çok sanat eserleri yapmışlardır.
• Köprüler, çeşmeler, kervansaraylar, hanlar, hamamlar, camilere yüzyıllar öncesinde yapılmış eserlere günümüzde de rastlanabilmektedir

TÜRK KÜLTÜRÜNÜN GENEL ÖZELLİKLERİ

• Türk kültürü çok eski ve köklü bir kültürdür.
• Türk kültürü hem göçebe hem de yerleşik özellikler taşır.
• Türk kültürü karasal özelliklerin etkisinde kalmıştır.
• Türk kültürü, yayılış alanının coğrafi konumu nedeniyle birçok kültürden etkilenmiş ve bu kültürleri etkilemiştir.

Türk Kültürünün Yaşandığı Bağımsız Türk Devletleri:

• Türkiye Cumhuriyeti
• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
• Azerbaycan
• Türkmenistan
• Özbekistan
• Kazakistan
• Kırgızistan
• Tacikistan                                    

Türklerin yaşadığı bölgelerde iklim şartları ve yer şekillerinin Türk Kültürü üzerindeki Etkileri:

İKLİM

Türk kültürünün ocağı Orta Asya’nın iklim şartları,  Türk Kültürüne şekil veren en önemli etkendir. Orta Asya’nın yarı kurak iklim şartları ve iklime bağlı bozkır bitki örtüsü, Türklerde ana geçim kaynağının küçükbaş hayvancılık olmasını zorunlu kılmıştır. Göçebe ve yarı göçebe yaşam tarzına bağlı olarak Türk Kültürü doğmuş ve bütün Dünya’ya yayılmıştır.

İklimin etkilerine ait birkaç örnek;

• Sıcak yerlerde ince giyisiler, soğuk yerlerde kalın giyisiler kullanılır.
• Yetişen ürünleri ve yemekleri belirler.
• Sıcak bölgelerdeki erkeklerin başını örtü ile örtmesi
• Türklerde düğünlerin iklim nedeniyle sonbaharda yapılması
• Orta Asya kültüründe zeytinyağı ve pirinç olmaması

SU ÖZELLİKLERİ

Türklerde balık kültürünün yaygın olmaması

TOPRAK VE ARAZİ YAPISI

• Yerleşmenin toplu veya dağınık olmasını arazi belirler
•      Bölgedeki toprak , taş ve madenler el sanatı ve takıları etkiler(çini,gümüş,oltu)

• Düzlüklerde hayvancılığın gelişmesine bağlı olarak dokuma ve kilim üretiminin yaygın olması
• Dağların uzanışı nedeniyle İç Anadolu ile kıyılardaki kültürlerin birbirlerinden etkilenmemeleri

 Türklerin Yaşadıkları bölge bir ada olsaydı Kültürel Özellikleri nasıl olurdu?

—Türk Kültürü şimdiki kadar Dünyanın geniş bir alanına yayılamazdı.

—Türk Kültür zenginliği şimdiki kadar olmazdı. Sadece adanın  

 Coğrafi şartlarının belirlediği dar kapsamlı bir Kültür oluşurdu.

ETKİNLİK

Fotoğrafların Türk Kültüründe çağrıştırdıkları:

• Doğa ve Hayvan sevgisi
• Geniş yapılı aile tipi
• Hayvancılık ekonomisi
• Başka kültürlerin etkisi
• Karasal iklim şartlarının oluşturduğu, yaşam şekli
• Göçebe ve yerleşik hayat izleri

 Fotoğraflardaki simgelerin Türk Kültürünü en iyi şekilde temsil etmesinin sebepleri:

Yaşam alanı ve geçim kaynakları ile yaşam biçimleri hakkında en net bilgiler içerdiği için

ETKİNLİK

Tac Mahal: HİNDİSTAN

Şirdar Medresesi:ÖZBEKİSTAN

Mostar Köprüsü: BOSNA-HERSEK

Kavalalı Mehmet Ali Camisi: MISIR

Selimiye Camisi: TÜRKİYE

Aşağıdaki fotoğraflardaki eserlerin bulunduğu ülkelerin birbirleri ile kara sınırları yoktur.

     

                                            ŞİRDAR MEDRESESİ      

 

                                                 TAÇ MAHAL

    

                                             MOSTAR KÖPRÜSÜ 

      

                             KAVALALI MEHMET ALİ PAŞA CAMİİ 

                                            SELİMİYE CAMİİ

ETKİNLİK

Türk Kültürünü Etkileyen Faktörler

• Komşu medeniyetler
• Bulunduğu coğrafi konum
• Yoğun olarak yapılan ekonomik faaliyetler (Tarım ve Hayvancılık)
• Türklerin kendilerine has karakter özellikleri
• İklim ve Bitki Örtüsü
• Yeryüzü şekilleri
• Bağımsız yaşama düşüncesi

Bunu Paylaşabilirsiniz.