Gastro Coğrafya

Gastro Coğrafya

Coğrafya TR 07 Şubat 2021

   Coğrafya, gastronomi kısmı  ile  ilgilenen   bütün araştırmacıların düşünmesi  ve önemsemesi gereken  en önemli faktörlerden  biridir.  Genel  olarak  toprağın fiziksel  özellikleri,  bitki  örtüsü,  iklim,  toprak  ürünleri insanları içine alan çalışmaların  yer  aldığı  toprak  yüzeyini  inceleyen  bir  alan  olarak değerlendirilmektedir. Bu hususta çalışmaları olan coğrafyacılar, zooloji, botanik, meteoroloji, jeoloji, astronomi ya da antropoloji  gibi çeşitli disiplinle  ortaklaşa çalışmalarını yürütmektedirler.  Gastro-coğrafya  kendi  içersinde  disiplinlere  göre  fiziksel,  insani,  medikal  ve ekonomik coğrafya olmak üzere dört alt sınıfa ayrılmaktadır.
   Fiziksel coğrafya, iklim bölgelerini, sıcaklık, jeoloji, çökme, natural bitki örtüsü, arazi ve su ile alakalı konularla  ilgilenirken insan  coğrafyası  nüfus değişimlerini,  göçleri,  kültür  ve gelenekleri  asli  almaktadır. Bölgelerdeki  beslenme  alışkanlıkları,  sıhhat  ve toplum sağlığını tehdit  eden hastalıklar medikal  coğrafyasının alt  başlıklarıdır. Ekonomik  coğrafya, gastronominin  ana  damarlarından biri olan tarım  ve  ürün üretimlerinin ayrıntılı incelenmesini içermektedir.  Çevre,  iklim,  su  ve  bitki  örtüsü  fiziksel  coğrafyanın  ana  elementleridir. Türkiye,  coğrafik  konumu  itibari  ile  üç  yönü  Akdeniz,  Karadeniz,  Ege  ve Marmara  iç  denizi  olmak  üzere  denizlerle  çevrili  Avrupa  ve  Asya  kıtalarını birbirine bağlayan bir köprü pozüsyonundadır Bu konumu ve iklim, toprak, bitki  örtüsü  ayrıntılılığı  ile  yedi  farklı  bölgeye  ayrılan  Türkiye,  bu  özellikleri yardımıyla gastronomide de farklılık yaratmıştır. Ege Bölgesi’nde Akdeniz iklim gözlenmesi nedeni ile bitki örtüsü daha yeşil olup Akdeniz diyeti beslenme türü ile mutfak oluşumu gerçekleşmiştir. Diğer taraftan iç kısımlara ve doğuya doğru geliştikçe  kara  ikliminin baskınlığı  bitki  örtüsünü  tamamiyle  farklılaştırmış  ve daha  etçil  bir  beslenme  türü  oluşturmuştur.  Gaziantep,  Mardin,  Şanlıurfa  gibi illerin  mutfakları  kebap  gibi  yemeklerle  ön  plana  çıkarken,  arap  saçı,  şevketi bostan, cibez, semizotu, turp otu gibi yeşillikler İzmir, Aydın illerinin mutfağında yerlerini almışlardır. Kuzeye doğru geliştikçe Karadeniz’in hamsi, barbun gibi balık  çeşitleri  ile  varlıklı  olması  o  bölgenin  mutfağında  baskın  olarak gözlemlenmektedir.İklimin, toprağın, geleneklerin, tarihin, psikolojinin, ticaretin ve yerel karakterin zoru ile meydana gelen yemek pişirme, yiyecekleri koruma ve yeme bağımlılıklarının coğrafyasıdır. Siyasal nedenlerle, yağmurlarla, dinlerle, deri renkleriyle, kısaca çoğu coğrafi bilhassarle bölgelere ayrılan dünyamız, mutfak kültürüne (pişirme ve yeme bağımlılıklarına) göre de değişik bölgelere ayrılabilir. Dünyanın büyük ya da ufak ülkelerinde tüketilen yiyecek ve içeceklerin belirli ülkelerin iyi tanınan yiyecek ve içeceklerin aynı gıdalerin değişik ülkelerde neden değişik amaçlarla kullanıldığının kullanımı etkileyen ekonomik, sosyal ve teknolojik faktörlerin incelenmesi ve öğrenilmesi gastro-coğrafyanın  konusudur. Basitleştirilmiş bir yolla bakıldığında iklim, toprak, mevsimler, insanların yeme-içme bağımlılıkları, tarım ve teknolojinin gelişmişlik srandardı gibi faktörler yardımıyla dünyanın birbirinden değişik üç gastro-coğrafi nesile ayrıldığı görülmektedir.
   Üç gastro-coğrafi kuşak: Kuzey Kuşağı  Orta Kuşak, Güney Kuşağı
   Kuzey kuşağı; Hububat, kökler, balık, av etleri ve sığır bu kUşakta ağırlıktadır. Sonuç olarak ekmek, sebzeler, balık ve et asli gıda kaynaklarını oluşturur. Bu kuşağın orijinal içkileri ise hububat kaynaklıdır.
Örneğin, Ales, Biralar, İskoç ve İngiltere viskileri, İskandinavya ve Almanya biraları ve snappsları, Rusya ve Polonya mekanları votkaları gibi.
   Orta Kuşak; Bu kuşak pirinç, şarap ve peynir kuşağı olarak da düşünülebilir. Temelini pirincin meydana getirdiği bir diyet nerdeyse bu kuşakta dünyayı bir çember gibi sarar.
Örneğin, İspanya'nın Paellası, İtalya'nın Risottosu, Balkan ve Ortadoğu'nun Pilavları değişik şekilleri ile Hindistan'a, Çin'e, Endenozya ve Japonya'ya kadar uzar. Tabii ki sosların, katkı maddelerinin değiştiği doğru. Ancak, tekrar de pirinç burada asli yiyecek maddesini oluşturur. Kırsal ve dağlık mekanları ve buna bağlı olarak keçi, koyun ve sığırların bolluğu bu kuşağın insanın en eski gıdalerinden biri olan peynirin doğum yeri olmasını  sağlamıştır.
   Kuzey kuşağındaki hububat kökenli içkiler burada konumunu meyve ve pirinç kökenli içeceklere bırakır.
Örneğin, kırmızı ya da beyaz şarapları batıdaki İspanya'dan, İtalya, Balkanlar ve Güney Rusya Bölgelerine kadar bulabilirsiniz. Güçlü alkoller tekrar meyve ve bilhassa üzüm kökenlidir. Üzümden brendiler, elmalardan calvodoeslar, eriklerden slibovitzler ve detaylı meyve ve baharatlardan çok sayıda likör üretilir. Bu içki kuşağı iklimsel bulunduğu kadar dinsel sebeplerle, yakın ve orta doğuda kopar, ancak uzak doğuda asli yeme ve içmenin, diyetin bir parçası olarak pirinç şarabı ya da tekrar pirinçten oluşturulan daha kuvvetli alkoller şeklinde tekrar meydana çıkar. Bu bölge tekrar dünya insanlığının en eski alkolsüz içeceği olan çayı da verir.
    Güney kuşağı; Avrupa'dan oluşturulan bilgi ve görenek ithalatı yüzünden bu bölgenin bilhassa öncekilerde bulunduğu kadar net bir şekilde ifade etmek zordur. Bilindiği üzere bu bölgeler uzun seneler sömürü altında kalmıştır. Bu kuşağın yeme içme bağımlılıkları genel olarak sebze üstüne kuruludur. Bu kuşağın yalnızca belirli bölümlerinde balık ve et diyetine rastlanır. Bu bölgenin dünya gastronomisine katkıları biber, patates, kakao, kahve ve değişik meyve ve sebzelerden oluşur.

Bunu Paylaşabilirsiniz.

Kıta nedir ve kaç tane kıta vardır?

Coğrafya TR 14 Ocak 2024

YKS'ye Hazırlık Bambu Ağacına Benzer

Coğrafya TR 12 Şubat 2023

Adı Günümüzde Var Olmayan Ülkeler

Coğrafya TR 12 Şubat 2023

Pharos-İskenderiye Feneri

Coğrafya TR 12 Şubat 2023

Büyük Rift Vadisi Nereye Diyoruz

Coğrafya TR 07 Şubat 2023

Ökümen

Coğrafya TR 17 Aralık 2020

Aysberg

Coğrafya TR 01 Ocak 2021

Anökümen

Coğrafya TR 17 Aralık 2020

Aerosol

Coğrafya TR 01 Ocak 2021

Abrazyon Platformu

Coğrafya TR 16 Aralık 2020