Coğrafya Nedir? Coğrafyanın Tanımı İlkeleri Bölümleri

Coğrafya Nedir? Coğrafyanın Tanımı İlkeleri Bölümleri

Coğrafya TR 10 Eylül 2017

Coğrafya, geo (yer) ile graphein (tasvir etmek) sözcüklerinin birleşmesinden ortaya gelmektedir. Coğrafyanın hususu yeryüzüdür. Coğrafyanın hususu içerisine hayat bölgeında var olan çoğu şey girmektedir. Mesela etrafı ortaya getiren taşküre (litosfer),suküre (hidrosfer), havaküre (atmosfer) ve canlılar küresi (biyosfer) coğrafyanın araştırmasi kapsamına girmektedir. Coğrafya, insanın yaşadığı natural etraf ile ilişkilerini husus edinen bir bilimdir. Coğrafyanın tarifi yapılırken en çok oluşturulan yanlışlardan biri de coğrafyayı yalnızca bir dağın yüksekliğini bilmek ya da bir akarsuyun kaç km bulunduğunu bilmek sanmaktır. Biraz evvelce oluşturulan açıklamadan da anlaşılacağına göre natural bölge ve bu natural bölgeın tesiri önemlidir. Bir coğrafyacı dağların yüksekliğini tam olarak bilmeyebilir ama o dağın tarım, ulaşım, turizm ve nüfuslanma üzerindeki tesirlerini çok iyi bilir.
Coğrafya Biliminin İlkeleri:
Her bilim dalının bulunduğu gibi coğrafyanın da kendisine özgü metot ve ilkeleri bulunmaktadır. Coğrafya bir vakayı incelerken aşağıdaki ilkelerden yararlanmaktadır. Bu ilkeler şunlardır;
1. Nedensellik İlkesi:
Coğrafi hadiselerin araştırılması esnasında hadiselerin niçinleri sorulmakta ve bunlara yanıtlar aranmaktadır. Mesela Yağmur nasıl yağmaktadır? , Depreme niçin olan faktörler nelerdir?
2. Dağılış İlkesi:
Coğrafi hadiselerin yeryüzündeki dağılımı incelenmektedir. Coğrafyacı bir vakanın yalnızca unsurunu araştırmakla kalmaz bu vakanın yeryüzü çapında dağılımını da araştırmaktedir. Yukarıda sorulan suallere coğrafyacı şu şekilde devam eder; Yağmurun ülkemizdeki coğrafi dağılımı nasıldır? Türkiye'de depremler hangi sahalarda daha çoktur ?
Dağılış ilkesi yalnızca coğrafyaya has bir özelliktir. Coğrafya'ya kimlik kazandıran
ve başka bilimlerden ayıran ilke dağılış ilkesidir.
Coğrafya'ya dağılış ilkesini Frederic Ratzel Kazandırmıştır.
3. Bağlılık İlkesi:
Coğrafi hadiselerin birbirleri ile olan bağlantıları da incelenmektedir. Mesela Yağışın basınçla, sıcaklığın Güneş ışınlarının düşme açısı ile olan teması ya da Dağlık ve engebelik alanların nüfus ve yerleşme üzerindeki tesiri de incelenmektedir.
Coğrafya Biliminin Yararlandığı Diğer Bilim Dalları :
1. Astronomi: Uzay bilimi
2. Jeoloji: Yer Bilimi
3. Jeofizik: Dünyanın içyapısını araştıran bilim dalı
4. Hidroloji: Sular bilimi
5. Meteoroloji: Atmosfer hadiselerinı araştıran bilim dalı
6. Kartografya: Harita bilimi
7. Zooloji: Hayvan bilimi
8. Botanik: Bitki bilimi
9. Antropoloji: İnsan bilimi
10.Etnoloji: İnsan ırklarını araştıran bilim dalı
11.Sosyoloji: Toplumu araştıran bilim dalı
12.Demografi: Nüfus bilimi
Coğrafyanın Bölümleri :
Coğrafya araştırmış bulunduğu hususları göre iki bölüme ayrılmaktadır:
1. Genel Coğrafya
A. Fiziki Coğrafya
a) Jeomorfoloji
b) Klimatoloji
c) Biyocoğrafya
d) Hidrografya
B. Beşeri Coğrafya
C. Ekonomik Coğrafya
2. Yerel Coğrafya
A) Bölgeler Coğrafyası
B) Ülkeler Coğrafyası
C) Kıtalar coğrafyası
1. GENEL COĞRAFYA :
     Fiziki beşeri ve ekonomik hadiselerin yeryüzünün tamamında ayrı ayrı ele almaktadır. Olayların ortaya geliş niçinleri ve dağılışları incelenmektedir. Gözlem ve karşılaştırma yapılarak hadiseler bir sınıflandırmaya çalışmaktadır. Genel coğrafya araştırmış bulunduğu hususlar bakımından üç bölüme ayrılmaktadır.
A) Fiziki Coğrafya : Yüzey şekilleri başta olmak üzere okyanuslar denizler göller ve akarsular gibi su küreyi ortaya getiren niçinler da araştırma alanına girmektedir. Fiziki coğrafya dendiğinde yeryüzünün dış manzarası aklımıza gelmelidir.
Jeomorfoloji ( Yüzey şekilleri bilimi ) : Yeryüzü şekillerinin oluşumlarını araştırır. Bunları sınıflandırır. Mesela depremlerin ortaya gelmesi gibi. Akarsuların oluşturmuş bulunduğu şekiller, buzul ve rüzgârların ortaya getirdiği yer şekilleri jeomorfolojinin araştırma alanına girmektedir.
Klimatoloji ( İklim Bilgisi ) : Yeryüzündeki iklim tiplerini ve bu iklim tiplerinin coğrafi dağılımını araştırmaktedir. Örnek vermek gerek görülürse Tropikal iklimi ortaya getiren şartlar ve bu iklimin gördüğünüz yerler klimatoloji biliminin kapsamı alanına girmektedir.
Biyocoğrafya ( Canlılar coğrafyası ) : İnsan hariç yeryüzündeki başka canlıların ( hayvan ve bitki) coğrafi dağılışını ve bu dağılışı etkileyen fiziki şartları araştırmaktedir. Mesela küçükbaş hayvanların dağılım alanları ve bu dağılımda etkili olan iklim koşulları ve yer şekillerinin tesiri biyocoğrafyanın hususudur.
Hidrografya ( sular coğrafyası ) : Denizler, göller, akarsular ile yeraltı sularının özelliklerini inceler dağılışlarını açıklar.

B) Beşeri Coğrafya : Yeryüzündeki insan topluluklarının natural bölgelerle olan ilişkilerini araştırmaktadır.
İnsanlara ait bütün özellikler beşeri coğrafyanın hususu alanında yer almaktadır. Mesela İnsanların sayısı, yıldan yıla değişimi bu değişimde etkili olan faktörler, İnsanların yaş cinsiyet, evlilik durum, çalışma koşulları, eğitim srandardı gibi özellikleri beşeri coğrafyanın kapsam bölgesinde yer almaktadır.

C) Ekonomik Coğrafya : İnsanların yapmış bulunduğu faaliyetler ekonomik coğrafyanın kapsamı içinde yer almaktadır. Tarımı etkileyen şartlar, tarım ürünlerinin yetişme şartları, tarım ürünlerinin coğrafi dağılışı tekrar aynı sanayi, ulaşım, ticaret ve turizmi etkileyen hadiseler da ekonomik coğrafyanın kapsamı bölgeında yer almaktadır.

2. YEREL COĞRAFYA : Genel coğrafyanın araştırmış bulunduğu bütün hususlar ulusal coğrafyanın hususları arasında yer almaktadır. Fakat ulusal coğrafya hadiseleri incelerken bir sınır söylemektedir ve hadiseleri daha dar bir çerçeve de araştırmaktedir. Mesela rüzgâr oluşumuna niçin olan faktörler genel coğrafyanın klimatoloji biliminin kapsamı içindedir. Fakat Türkiye'de etkili olan rüzgârlar ulusal rüzgarlar ulusal coğrafyanın içeriğine girer.

Bunu Paylaşabilirsiniz.

Kıta nedir ve kaç tane kıta vardır?

Coğrafya TR 14 Ocak 2024

YKS'ye Hazırlık Bambu Ağacına Benzer

Coğrafya TR 12 Şubat 2023

Adı Günümüzde Var Olmayan Ülkeler

Coğrafya TR 12 Şubat 2023

Pharos-İskenderiye Feneri

Coğrafya TR 12 Şubat 2023

Büyük Rift Vadisi Nereye Diyoruz

Coğrafya TR 07 Şubat 2023

Ökümen

Coğrafya TR 17 Aralık 2020

Aysberg

Coğrafya TR 01 Ocak 2021

Anökümen

Coğrafya TR 17 Aralık 2020

Aerosol

Coğrafya TR 01 Ocak 2021

Abrazyon Platformu

Coğrafya TR 16 Aralık 2020