Büyük İklim tipleri
Coğrafya TR 19 Mayıs 2020
Büyük İklim Tipleri; Makroklima: Dünya’da geniş alanlar kaplayan büyük iklim tipleridir. Bu iklim grupları yöresel değil evrenseldir. Mesela, Akdeniz iklimi bir makroklimadır.
Mikroklima: Özel şartlardan kaynaklanan ve küçük alanlarda hüküm süren iklim gruplarıdır. Mesela, çevreden büyük iklim faklılığı gösteren Iğdır bir mikroklima alanıdır.
1) Ekvatoral İklim (Sıcak iklim)
· Yıllık sıcaklık ortalaması 20°C’nin üstündedir. (Güneş ışınlarının açısı büyük)
· Sıcaklık ve yağış ekinoks dönemlerinde artar (21 Mart ve 23 Eylül)
· Yıllık sıcaklık farkı en azdır (açı değişimi az.)
· Dünya’da günlük sıcaklık farkının en az olduğu iklim tipidir.(nem fazla)
· Yağış rejimi düzenlidir.
· Konveksiyonel (yükselim) yağış görülür (2000 mm üstü).
· Geniş yapraklı yağmur ormanları bulunur, yıl boyunca yeşil kalır, yapraklarını dökmez.
2) Savan iklimi (Suptropikal)
· Sıcaklık ortalaması 20°C’nin üstündedir.
· 6 ay (yaz dönemi) yağışlıdır. (daha çok ısınma var).
· 6 ay ( kış dönemi) kuraktır (komşusu olan çöl ikliminin etkisi).
· Konveksiyonel (yükselim) yağış görülür (1500 mm’nin üzerinde yağış).
· Yağış sıcaklığa göre az olduğu için bitki örtüsü savandır (uzun boylu otlar)
3) Tropikal Çöl İkilmi
Yıl boyunca DYB alanıdır.
· Yıl boyunca alçalıcı hava hareketi görülür.
· Havada nem çok azdır.
· Günlük sıcaklık farkı çok fazladır. (40-50°C) (nem az)
· Yıllık sıcaklık farkı fazla değildir (açı değişimi az tropikal çöllerde)
· Sıcaklık çok fazla, yağış ve nem çok az olduğundan bitki örtüsü susuzluğa dayanıklı katüstür.
4) Muson İklimi (Sıcak)
Yıllık ortalama sıcaklık 15-20°C’dir.
· Sıcaklık, enleme ve yükseltiye bağlı olarak değişir. (Hindistan, Japonya’ya göre daha sıcaktır.)
· Yaz Musonları 6 ay boyunca okyanustan yağış getirir.
· 6 ay (kış ayları) kurak geçer (kış musonu karadan gelir)
· Yağış miktarı 2000 mm’nin üzerindedir.
· Bitki örtüsü geniş yapraklı ormandır (yaprağını döker.)
5) Akdeniz İklimi(Denizel, Ilıman)
Yazları sıcak ve kurak; kışları ılık ve yağışlıdır. (denizel).
· Orta kuşağın en sıcak iklimidir. (enlem).
· Yaz kuraklığında, çöl ikliminin (23°-30°) etkisinde girmesi etkilidir.
· Kış mevsiminde cephe yağışları etkilidir.
· Yağış yer şekillerine bağlı olarak değişir (600-1200 mm).
· En fazla yağışı kışın alır.
· Bitki örtüsü makidir. (zeytin, zakkum, defne).
6) Okyanus İklimi (Ilıman Okyanus)
Orta kuşak kıtaların batı kıyılarında etkili olur.
· Batı rüzgarları ve sıcak su akıntıları etkilidir.
· Nem oranı yüksek, yıl boyunca yağışlıdır.
· Günlük sıcaklık farkı ve yıllık sıcaklık farkı karasal iklime göre çok azdır.
· Yağış rejimi düzenlidir.
· Yazlar serin, kışlar ılıktır. Her mevsim yağışlıdır (1500 mm).
· Bulutluluk fazla, güneşlenme süresi azdır.
· En fazla yağışı sonbaharda alır.
· Bitki örtüsü karışık yapraklı ormandır.
7) Step İklimi
Ilıman ve sıcak kuşaklarda karaların iç kısımlarında görülür.
Orta Avrupa'da, Asya'nın iç kısımları ve Kuzey Amerika'nın orta kısımlarında Etkilidir.
Yağışların büyük bölümü ilkbaharda düşer, yazlar kurak geçer.
Kışın kar yağışları görülür.
Doğal bitki örtüsü bozkırdır.
8) Sert Karasal İklim
· Orta kuşak karaların iç kesimlerinde görülür.
· Nem azdır. Bu yüzden günlük sıcaklık farkı ve yıllık sıcaklık farkı çok fazladır. (don-kar yağışı).
· Yükselti ve denizden uzaklık karasallığı artırır.
· Yağış miktarı denizden uzaklığa ve yükseltiye göre değişir (300-600 mm).
· En fazla yağışı yaz mevsiminde alır.
· Bitki örtüsü iğne yapraklı orman ve çayırdır.
9) Tundra iklimi (Soğuk)
· Sıcaklık 10°C’yi geçmez.
· -30° -40°C’ye kadar düşer.
· Yağış miktarı 250mm civarındadır.
· Bitki örtüsü cılız ot ve yosunlardan oluşan tundradır.
10) Kutup İklimi (Soğuk)
· Sıcaklık ortalamaları yıl içinde 0°C’nin üstüne hiç çıkmaz
· Yağış 100 mm’nin altındadır.
· Toprak ve bitki örtüsü bulunmaz.
· Yerleşmeye rastlanmaz.
· Soğuğa karşı dayanıklı penguen, kutup ayısı ve balıklar yaşar.