Petrol püskürten Çamur Volkanları

Petrol püskürten Çamur Volkanları

Coğrafya TR 19 Mayıs 2020

Dünyadaki aşağı yukarı 900 balçık volkanının üçte birinden çoğu Azerbaycan’da bulunuyor. Bu volkanların çoğu çeşidi var: Halen faal halde olan, sönmüş, gömülmüş, petrol püskürten, sualtı ve ada volkanları gibi. Çamur volkanları ülkenin doğusunda, Abşeron yarımadasında, Şamahı-Gobustan, güneydoğu Şirvan ve Bakü takımadasında bulunur.

Qobustan'daki çamur volkanları coğrafyacı gözüyle

En büyükleri Galmas, Torağay, Büyük Kenizdağ’dır. Çoğu kesik koni şeklindedir. Yükseklikleri 20-400 m, çapları 100-4500 m arasındadır. Sadece Gobustan’da 100’den çok balçık volkanı vardır. 40 kadar volkandan yer yüzüne petrol çıkar. Bakü takımadasındaki 9 ada balçık volkanlarından oluşmuştur. 2002 senesinde balçık volkanlarına natural anıt statüsü verildi ve 52 balçık volkanı devlet tara-fından koruma altına alındı. Hazar Denizinde de 140’tan çok su altı balçık volkanı vardır. Çamur volkan-ları fay hatları vakitınce yer almaktadır
Azerbaycan’daki balçık volkanlarının ilk etkinliğe geçişi aşağı yukarı 25 milyon sene evveline dayanır. 1810 senesinden şu vakita kadar 50 volkan aşağı yukarı 200 defa püskürmüştür. Sadece Lökbatan volkanında 19 püskürme gözlenmiştir. Çamur volkanları katı, gaz ve sıvı püskürtür. Püsküren katılarda 100’den çok mineral ve 30 kadar mikroelement (bor, civa, mangan, bakır, baryum, stronsyum, lityum vb) yer alır. Çamur volkanları petrol ve gaz yatakları ile ilişkilidir. Bu volkanların olduğu alanlarda varlıklı petrol ve gaz yatakları belirleme edilmiştir (Lökbatan, Neft Taşları, Karadağ, Mişovdağ vb). Bun-ların balçıku da tedavi hedefli kullanılmaktadır.
Çamur volkanları mağmatik volkanlara benzer mi?
Çamur volkanları ve mağmatik volkanlar birbirine benzer. Her ikisi de püskürme bakımından beklenmedik bir olaydır. Her ikisi de denizde püskürürse adalar oluşa-bilir. Fakat balçık volkanları diğerlerine göre çok küçük, püskürme vakitı de kısadır ve 2-3 saati geçmez. Sıcaklıkları da farklıdır. Mağmatik volkanlar yüksek sıcaklıkta eriyik maddeler püskürtür. Çamur volkanları bunlara göre soğuktur ve yer yüzüne çıkan balçıkun ısısı 20°-300°C arasındadır.
Namacıyla Azerbaycan’da bu kadar çok volkan var?
Gerçekden de Azerbaycan toprakları yeryüzünde balçık volkanizminin gelişimi amacıyla ideal bir bölgedir. Çamur volkanları olan bütün yerlerde çöküntü tabakası çok büyük bir kalınlığa (10-15 km) sahiptir. Güney Hazar çökelinde bu kalınlık 25-30 km’ye çıkar. Çamur volkanlarının büyük alanı yer tabakasının yoğun aktif kısımlarında yeralır.
Çamur volkanları kaç kez püskürür?
Bilim adamlarının hesaplarına göre Azerbaycan’ın Torağay, Büyük Kenizedağ gibi büyük volkanlarında aşağı yukarı 6000 ve 7000 püskürme olmuştur.
Volkanlar ne vakit en aktif devrede olurlar?
Volkanlar uzun vakit aktif olmazlar. Mesela 10-30 sene enerji toplar, sonra aktifleşir ve püskürürler. Depremler balçık volkanlarını püskürmeye teşvik eder. Eğer volkan yeteri kadar enerji toplayarak püskürmeye hazır duruma gelir ve deprem merkezinden en çok 100 km mesafede olursa püskürme başlar.
Çamur volkanları tehlikeli midir?
Tabii ki tehlikelidir, ama bu tehlike mağmatik volkanların tehlikesinden gerektiğince azdır. Çamur volkanlarının püskürmeleri seyrek ölümle sonuçlanır.

Bunu Paylaşabilirsiniz.

Kıta nedir ve kaç tane kıta vardır?

Coğrafya TR 14 Ocak 2024

YKS'ye Hazırlık Bambu Ağacına Benzer

Coğrafya TR 12 Şubat 2023

Adı Günümüzde Var Olmayan Ülkeler

Coğrafya TR 12 Şubat 2023

Pharos-İskenderiye Feneri

Coğrafya TR 12 Şubat 2023

Büyük Rift Vadisi Nereye Diyoruz

Coğrafya TR 07 Şubat 2023

Ökümen

Coğrafya TR 17 Aralık 2020

Aysberg

Coğrafya TR 01 Ocak 2021

Anökümen

Coğrafya TR 17 Aralık 2020

Aerosol

Coğrafya TR 01 Ocak 2021

Abrazyon Platformu

Coğrafya TR 16 Aralık 2020