Mezopotamya ne demektir? Mezopotamya neresidir?

Coğrafya TR 19 Mayıs 2020

"İki Nehir arası" anlamına gelir. Yakın Doğu'da Fırat ve Dicle nehirlerinin arasında bir bölgedir. Ancak günümüzde Mezopotamya, daha çok yukarıda adı geçen iki nehrin Türkiye dışında kalan kesimlerinin arasındaki yer için kullanılmaktadır. Araplar Mezopotamya yerine «el-Cezire» deyimini kullanır)lar. EA-Cezire «ada» demektir. İki nehrin kuşattığı toprak parçası ada gibi göründüğünden bu adla anılmıştır.

Dünyanın ilk medeniyet merkezlerinden biri olan Mezopotamya, M.Ö. 4000 yıllarından itibaren Sümerler, Asurlular ve Babilliler'in yurdu olmuş. M. Ö. 6. yüzyılda Romalılar'ın, daha sonra sıra ile İrlandalıların, Arapların ve nihayet Türkler'İn eline geçmiştir. Bugün bütünüyle Irak sınırları içindedir, M.Ö. 18. asırda Mezopotamya’da küçük şehir devletleri vardı. Nadiren de olsa, bazı dönemlerde, bu küçük şehir devletlerinin bir devlet idaresi altında birleştikleri görüldü.

Küçük şehir devletlerinin çoğu, Babil Kralı Hammurabi’nin yaptığı savaşlarda harabe haline geldi. Bu savaşlar neticesinde, Yukarı Mezopotamya’da Asur, Aşağı Mezopotamya’da Babil olmak üzere, iki devlet ortaya çıktı. Mezopotamya, M.Ö. 539’da Perslerin Babil’i işgal etmelerinden itibaren siyasi bağımsızlığını kaybetti. 539-331 tarihleri arasında Perslerin hakimiyeti altında kaldı. M.Ö. 331’de Perslerin Aşemenid Hanedanlığı, Makedonyalı İskender tarafından yıkıldı.

Sırayla M.Ö. 312’de Selösidler, M.Ö. 141’de Arkasidler, M.S. 226’da Sasaniler bölgeye hakim oldular. Sasani Devleti 637’de Müslümanlar tarafından yıkılarak, toprakları fethedildi. 1258’e kadar Mezopotamya İslam halifelerinin idaresi altında kaldı. Halifeler çoğunlukla Mezopotamya’da ikamet ettiler. Anadolu’daki ilk İslam üniversitesi, Selçuklular tarafından, Kuzey Mezopotamya’daki Harran şehrinde kuruldu. Bu üniversitenin gök bilimlerinde ileri gittiği, devrinin ilim merkezi olduğu bilinmektedir.

Rasat Kulesi bugün halen ayakta olup, Mezopotamya’nın başlangıcını işaret eder gibi Harran Ovasında yükselmektedir. 1258’de Moğol istilası her tarafı harab etti ve üç asırlık bir kargaşaya sebep oldu. Mezopotamya daha sonra Osmanlı İmparatorluğunun idaresine girerek yeniden sulh ve sükuna kavuştu. imar görerek refaha erişti. Birinci Dünya Harbinden sonra İngilizler Kuzeybatı Mezopotamya’da hakim oldular. Daha sonra bu topraklar üzerinde Irak Devleti kuruldu. Mezopotamya, tarihte Ortadoğu’nun mühim bir kültür merkezi oldu.

Batı medeniyetinin iki orijinal kaynağı vardır. Birincisi Mezopotamya, diğeri ise Mısır medeniyetidir. Mezopotamya, tarihte Ortadoğu’nun mühim bir kültür merkezi oldu. Mezopotamya, burada hüküm süren devletlerden en çok Arapların ve Türklerin medeniyetlerinden etkilenmiştir. Osmanlılar bu bölgeye Mezopotamya’nın tarihinde hiçbir zaman yaşamadığı huzurlu asırlar yaşattılar. Mezopotamya günümüzde Ortadoğu’nun en fazla nüfusa sahip bölgesidir.

Mezopotamya’nın ekonomisinin temelini petrol meydana getirir. Petrol endüstrisi dışında endüstri gelişmemiştir. Bölgenin diğer ekonomik kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Yetiştirilen tarım ürünlerinin başlıcaları, sebze ve hurmadır. Hayvanlardan koyun ve deve beslenir. Türkiye’ninDiyarbakır, Urfa, Mardin, Elazığ; Irak’ın Musul, Bağdat, Basra-Amoza; Suriye’ninDeyrizor, Rakka, Resulayn şehirleri bugün Mezopotamya’da yer alırlar.Mezopotamya'da pek çok farklı insan topluluklarını bir araya getiren farklı ve zengin bir kültür yaratmıştır. Asya, Avrupa, Afrika Sami topluluklarından, Balkan, Kafkas, Helen ve Hint-Avrupa kökenli insan topluluklarına ve farklı pek çok kültüre, kaynaşmış olarak bu bölgede rastlamak mümkündür.

Bunu Paylaşabilirsiniz.